İstanbul Planlama Ajansı (İPA) “Sosyal Güvenlik Sisteminde Sürdürülebilirlik: Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Karnesi” başlıklı bir rapor yayımladı.
İPA Başkanı Dr. Buğra Gökce ve vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl tarafından hazırlanan rapora, Prof. Dr. Aziz Çelik, Prof. Dr. Murat Şeker, Doç. Dr. Burak Cop katkıda bulundu.
“Türkiye’de derinleşen yoksulluğu en çok emekliler hissetmektedir. İstanbul, yaşam koşullarının ağırlığı bakımından emeklilerin hayatlarını idame ettirmekte çok zorlandıkları bir kent olarak öne çıkmaktadır” denilen raporda, mevcut durum analizinde öne çıkan grafikler ilgi çekti.
Sosyal güvenlik sistemi sorunları
Raporda, sosyal güvenlik sistemine yönelik sorunların başında, “Düşük istihdam oranı”, “Kayıt dışı istihdam ve ücretlerin kayıt dışı bırakılması”, “Genel olarak ücretlerin düşüklüğü”, “Sık sık çıkarılan aflar”, “Sisteme iktidarda kalma saikiyle yapılan popülist müdahaleler”, “Prim ile emekli aylığı arasındaki illiyet bağını koparan politika ve uygulamalar”, “Kurumsal yapıdaki zafiyetler, kötü idari/teknik yönetim, siyasi müdahaleler nedeniyle prim gelirini artırma kapasitesinin düşük kalması”, “Kötü ekonomik yönetim, mali disiplinden uzak bütçe sistemi, artan usulsüzlük, yolsuzluk ve israf nedeniyle sosyal güvenlik sistemine bütçeden ayrılabilecek kaynak kalmaması” ve “Bütçe harcama tercihlerinde sosyal devlet ilkesinin ikinci plana atılması” sıralandı.
Raporda, sosyal güvenlik sistemine yönelik sorunların başında, “Düşük istihdam oranı”, “Kayıt dışı istihdam ve ücretlerin kayıt dışı bırakılması”, “Genel olarak ücretlerin düşüklüğü”, “Sık sık çıkarılan aflar”, “Sisteme iktidarda kalma saikiyle yapılan popülist müdahaleler”, “Prim ile emekli aylığı arasındaki illiyet bağını koparan politika ve uygulamalar”, “Kurumsal yapıdaki zafiyetler, kötü idari/teknik yönetim, siyasi müdahaleler nedeniyle prim gelirini artırma kapasitesinin düşük kalması”, “Kötü ekonomik yönetim, mali disiplinden uzak bütçe sistemi, artan usulsüzlük, yolsuzluk ve israf nedeniyle sosyal güvenlik sistemine bütçeden ayrılabilecek kaynak kalmaması” ve “Bütçe harcama tercihlerinde sosyal devlet ilkesinin ikinci plana atılması” sıralandı.
Emekli-çalışan oranı
Emekli ve çalışan oranına, sosyal güvenlik sisteminde “Aktif/pasif oranı” da denilirken, emeklilik sistemlerinin önemli ölçütlerinden olan bu oran sosyal güvenlik sistemlerinin aktüeryal (gelir-gider) dengesi için de önemli bir yer tutuyor.
Emekli ve çalışan oranına, sosyal güvenlik sisteminde “Aktif/pasif oranı” da denilirken, emeklilik sistemlerinin önemli ölçütlerinden olan bu oran sosyal güvenlik sistemlerinin aktüeryal (gelir-gider) dengesi için de önemli bir yer tutuyor.
